Λίγα εγκλήματα μας έχουν συγκλονίσει τόσο βαθειά το τελευταίο διάστημα, όσο τα εγκλήματα κατά των γυναικών. «Την σκότωνε στο ξύλο», «Η εμένα ή κανέναν», «Την σκότωσε και μετά αυτοκτόνησε», «Την σκότωσε γιατί δεν «συμμορφωνόταν», «Την τσιμέντωσε», «Την έσφαξε με 78 μαχαιριές», «Την σκότωσε και την έθαψε», «Την τεμάχισε και την πέταξε στα σκουπίδια», μερικοί από του τίτλους ειδήσεων, ομολογίες των δραστών. Κάποιοι από τους δράστες είχαν βεβαρυμένο ιστορικό εγκληματικότητας, άλλοι όχι. Κάποιοι ήταν βίαιοι, άλλοι άνθρωποι της «διπλανής πόρτας», «φυσιολογικοί», με δουλειές, οικογένειες, φίλους. Και τι γίνεται με τα πολυάριθμα θύματα ενδοοικογενειακής βίας; Πάνω από 4.000 κλήσεις πραγματοποιήθηκαν στη γραμμή SOS 15900 για έμφυλη – ενδοοικογενειακή βία το α΄ εξάμηνο του έτους. Τι κοινό έχουν όλοι αυτοί- άνδρες κάθε κοινωνικής τάξης και μόρφωσης; Το πλήθος των θυμάτων που συνεχώς αυξάνεται, οι τραγικές δολοφονίες που σοκάρουν είναι όντως εγκλήματα πάθους; Θόλωσαν από έρωτα ή ζήλεια; Κατά τη γνώμη μου τα αιτία είναι βαθύτερα και θα πρέπει να αρχίσουμε να τα συζητάμε σοβαρά, χωρίς ιδεολογικές παρωπίδες αλλά και χωρίς φεμινιστικό φανατισμό.
Πίσω από την κατακόρυφη άνοδο της βιαιοπραγίας κατά των γυναικών, υπολανθάνει ένα βαθύτερο κοινωνικό φαινόμενο που εδώ και καιρό λαμβάνει χώρα οδεύοντας προς την κορύφωση του. Ήδη σε μία γενιά, στη γενιά μου, γίναμε μάρτυρες, νεότεροι και μεγαλύτεροι, αλλαγών στην κοινωνία, στο επικρατούν κοινωνικό και οικονομικό μοντέλο, στη δομή της οικογένειας, της εργασίας, και ως εκ τούτου των σχέσεων, κοινωνικών, φιλικών, οικογενειακών, προσωπικών. Στην ταχύτητα των αλλαγών συμβάλλει καταλυτικά η τεχνολογία ανταλλαγής πληροφοριών, τα κοινωνικά δίκτυα, η «ανοιχτή κοινωνία». Στο πλαίσιο αυτό τα άτομα, ιδίως τα άλλοτε πιο καταπιεσμένα μέλη της κοινωνίας, γνωρίζουν και διεκδικούν το δικαίωμα στην ισότητα, στον σεβασμό, στην ελευθερία. Η δε οικονομική οργάνωση της κοινωνίας το επιτρέπει, καθώς στην αγορά των υπηρεσιών δεν επικρατεί ο πιο μυϊκά ισχυρός, αλλά ο πιο ικανός πνευματικά και συναισθηματικά.
Με αλλά λόγια, βιώνουμε την ταχύτατη, λόγω τεχνολογίας, μεταστροφή του μοντέλου που επικρατούσε σε κοινωνία και οικονομία τους προηγούμενους αιώνες. Το προηγούμενο μοντέλο αμφισβητείται πια απο τη γενιά της – ας μου επιτραπεί ο όρος – «φιλελεύθερης τεχνολογίας». Μια γενιά που η τεχνολογία της άνοιξε νέους ορίζοντες και ευχερέστατη πρόσβαση στην πληροφορία και τη γνώση. Μια γενιά στην οποία η πλειοψηφία των νέων γονέων μεγαλώνουν τα παιδιά τους κατά τον ίδιο τρόπο, χωρίς διακρίσεις και με ίδιες ευκαιρίες και σεβασμό, είτε είναι αγόρι είτε κορίτσι. Η αλλαγή πορείας είναι οριστική. Είναι δε άτοπο κανείς να είναι υπέρ ή κατά της αλλαγής αυτής. Πρόκειται για ένα κοινωνικό φαινόμενο που τροφοδοτείται και επεκτείνεται με ρυθμούς και ένταση που ξεπερνά το άτομο και την κοινωνία, μεταβάλλει τις δομές, τη σκέψη και τη συμπεριφορά μας. Μας μετουσιώνει. Άλλους μας κάνει πιο ανοιχτούς, πιο ελεύθερους, άλλους πιο βίαιους, αμυνόμενους μάταια ενάντια στην αναπόφευκτη αλλαγή που διαισθάνονται. Το στοίχημα της δικής μας γενιάς είναι να πούμε όχι στη διχαστική, διαγενεακη εμφυλη βία. Τα εγκλήματα κατά των γυναικών, η ποινή του θανάτου στο πλάσμα που δίνει ζωή, μας τραυματίζει βαθιά ως κοινωνία, προκαλώντας σοβαρά ρήγματα μεταξύ φύλων και γενεών. Στις γενιές της ελευθερίας και της τεχνολογίας που θα ακολουθήσουν, με τα δικά τους προβλήματα και προκλήσεις, το στοίχημα δεν είναι η υπεροχή του ενός ή του άλλου φύλου, αλλά η εγκάρδια συμπόρευση, χέρι- χέρι.
Αθηνά Π. Σιαφαρίκα
Πολιτευτής Ν. Λάρισας, Ν.Δ. Δικηγορος