Πως ήταν ένα ξενοδοχείο πριν από περίπου χίλια χρόνια;
Σ’ αυτό το ερώτημα μπορεί να βασιστεί ο λόγος για μια οικογενειακή εκδρομή μέχρι την είσοδο της κοιλάδας των Τεμπών. Λίγο έξω από τη Λάρισα. Εκεί όπου βρίσκεται μια σπουδαία αρχαιολογική ανακάλυψη και οι επισκέπτες μπορούν τόσο εύκολα να την εξερευνήσουν και να διδαχθούν.
Η κοιλάδα των Τεμπών αποτελεί πασίγνωστο σημείο αναφοράς από μυθολογική, θρησκευτική και ιστορική άποψη, καθώς συνιστά το σημαντικότερο πέρασμα από τη Θεσσαλία στην Μακεδονία και ένα από τα πιο επιβλητικά τοπία στον Ελλαδικό χώρο.
Στο πλαίσιο της κατασκευής του νέου οδικού άξονα ΠΑΘΕ, η ΙΕ ΕΠΚΑ και η 7η ΕΒΑ, που σήμερα αποτελούν την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λάρισας, διεξήγαγαν ανασκαφική έρευνα στη δυτική είσοδο της κοιλάδας των Τεμπών στη θέση «Χάνι της Κοκκώνας», από το 2008 ως το 2013. Κατά τη διάρκεια της έρευνας ήρθαν στο φως τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, ενός ελληνιστικού συγκροτήματος λατρευτικού και εργαστηριακού χαρακτήρα, ενός βυζαντινού ναού και ενός βυζαντινού κτιρίου που χαρακτηρίστηκε ως πανδοχείο. Τα παραπάνω αναδείχθηκαν σε επισκέψιμο χώρο κατά τα έτη 2014-2017.
Με βάση τα αρχαιολογικά στοιχεία της περιοχής στο ανατολικό άκρο της κοιλάδας βρισκόταν η αρχαία πόλη Ομόλιον, κοντά στο ομώνυνο σημερινό χωριό και λίγο βορειότερα η Μακεδονική πόλη Φίλα, στη σημερινή Κάτω Αιγάνη, ενώ στο δυτικό άκρο της κοιλάδας βρισκόταν η αρχαία πόλη των Γόννων. Στη ΒΑ έξοδο των Τεμπών τοποθετείται το φημισμένο ιερό του Απόλλωνα Τεμπείτης ή Πύθιου, ίχνη του οποίου εντοπίστηκαν κατά τις εργασίeς εκσκαφής βάθρων της γέφυρας του Πηνειού.
Αμέσως ανατολικά της θέσης «Χάνι της Κοκκώνας» στους πρόποδες της Όσσας στην περιοχή «Τσιριγά χωράφια», υπάρχει αρχαίο και βυζαντινό λατομείο μαρμάρου ορατό από τον ανασκαφικό χώρο.
Λίγα χιλιόμετρα δυτικότερα βρίσκεται ο τεκές του Χασάν Μπαμπά, που ιδρύθηκε τον 15ο αιώνα, από τους Οθωμανούς και υπήρξε σημαντικό προσκύνημα και συγχρόνως τόπος φιλοξενίας των ταξιδιωτών.
Η Κοιλάδα των Τεμπών αποτελεί διαχρονικό χώρο λατρείας. Η λατρευτική παράδοση συνεχίζεται ως σήμερα με την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στο μέσο της Κοιλάδας.
Η Larissanet κατέγραψε όσα αναφέρουν οι πινακίδες πληροφόρησης του κοινού για δύο σημαντικά μνημεία. Έτσι ώστε να πάτε… ενημερωμένοι:
Ο Βυζαντινός Ναός
Δυτικά του ελληνιστικού συγκροτήματος, αποκαλύφθηκαν τα ερείπια ενός βυζαντινού ναού, 10-11ου αιώνα, του τύπου του δρομικού ναού με περίστωο, που φέρει στα ανατολικά 3 ημικυκλικές κόγχες. Βρέθηκαν ίχνη από δύο κτιστές τράπεζες Ιερού Βήματος, τόσο στην κεντρική κόγχη όσο και στη νότια, δείγμα ότι υπήρχε στην τελευταία διαμορφωμένο παρεκκλήσι.
Στο περίστωο και στον περιβάλλοντα χώρο ανασκάφηκαν πολλοί τάφοι, αρκετοί από τους οποίους είναι επιμελημένης κατασκευής, γεγονός που μαρτυρεί ότι το κοιμητήριο είχε οργάνωση και διάρκεια.
Ο χαρακτήρας του συγκροτήματος μπορεί να θεωρηθεί προσκυνηματικός, γιατί βρίσκεται πάνω σε πολυσύχναστη οδική αρτηρία και τον ρωμαϊκό οδικό σταθμός των Τεμπών, δίπλα σε ελληνιστικό ιερό που προαναφέρθηκε.
Το πανδοχείο
Περίπου 80 μέτρα δυτικότερα του βυζαντινού ναού, εντοπίστηκε σημαντικό βυζαντινό κτίριο που ταυτίστηκε με πανδοχείο. Το κτίριο αυτό που ακολουθεί το φυσικό πρανές του λόφου, έχει τριμερή διαίρεση, με το μεσαίο χώρο ευρύτερο των άλλων δύο. Στην πρόσοψή του, που έβλεπε βόρεια, προς το δρόμο, εντοπίστηκαν δύο ορθογώνιες προεξοχές, που πιθανόν στήριζαν τις κλίμακες ανόδου στον όροφο, καθώς και μια σειρά πεσσών ένδειξη ύπαρξης κάποιου είδους εξώστη, που προϋπήρχε της κατασκευής των κλιμάκων.
Το μακρόστενο σχήμα του κτιρίου και η θέση του, στη δυτική έξοδο των Τεμπών, και δίπλα στον παλιό δρόμο, που ήταν η κεντρικότερη οδική αρτηρία του ελληνικού χώρου, ευνοούν την υπόθεση της ταύτισης του με πανδοχείο των βυζαντινών χρόνων, κτισμένο σε θέση παλιότερου ρωμαϊκού σταθμού. Με βάση δύο νομίσματα του Βασιλείου Α, που βρέθηκαν κάτω από το δάπεδο της κύριας φάσης, και μπορούν να θεωρηθούν ως terminus post quem, για την κατασκευή του, μια χρονολόγηση στον 10ο αιώνα είναι πιθανή κάτι που βρίσκεται σε συμφωνία με τα κατασκευαστικά του στοιχεία.
Στα νεότερα χρόνια, το Χάνι της Κοκκώνας, κτίσμα του 19ου αιώνα, που βρισκόταν στην απέναντι πλευρά της παλιάς εθνικής οδού, δίπλα στον Πηνειό ποταμό, χάρισε την ονομασία του σε όλη την περιοχή αυτή.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Πηγή: larissanet.gr