«Μένουμε και κοιτάμε το ΕΣΥ που καταρρέει και προσποιούμαστε ότι το φτιάχνουμε. Δεν φτιάχνουμε τίποτα, απλώς γυρίζουμε γύρω-γύρω από το πρόβλημα και βουλώνουμε στο Πιθάρι των Δαναΐδων με το δάχτυλο τη μία τρύπα και τρέχει περισσότερο από την άλλη» είπε ο βουλευτής Λάρισας του Ποταμιού, κ. Κώστας Μπαργιώτας, κατά τη συζήτηση επίκαιρης επερώτησης ερώτησης του ΠΑΣΟΚ για την κατάρρευση του ΕΣΥ.
Στη συνέχεια, επέκρινε την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, λέγοντας «Η αντιμετώπιση της κρίσης ήταν η περίφημη θεωρία του λίπους: «Κόβω λεφτά και το σύστημα θα αυτορρυθμιστεί». Τα συστήματα δεν αυτορρυθμίζονται. Έχουμε αναιμικούς προϋπολογισμούς οι οποίοι έχουν εξαντληθεί. Για παράδειγμα, τον προηγούμενο μήνα, πολλά νοσοκομεία είχαν ήδη δεσμεύσει και το 10%. Έχουμε και μια Κυβέρνηση αμήχανη, γιατί έχει μια συγκεκριμένη ιδεολογία. Την λέει ο κ. Ξανθός υποστηρίζοντας ότι μεροληπτούμε υπέρ του δημοσίου. Συγκεκριμένες παρωπίδες και συγκεκριμένη αναφορά σε ένα σύστημα το οποίο θέλουμε να φτιάξουμε, ενώ ταυτόχρονα έχουμε υπογράψει ένα τρίτο μνημόνιο, το οποίο περιλαμβάνει όλες εκείνες τις ρυθμίσεις και δεσμεύσεις, τις οποίες το ίδιο Κόμμα πολεμούσε λυσσωδώς τα προηγούμενα χρόνια. Και ως εκ του αποτελέσματος έχουμε μια πλήρη ακινησία. Κανείς δεν μπορεί να προχωρήσει προς τα πουθενά. Γι’ αυτό υπάρχει το βασικό conflict που υπάρχει σε όλη την πολιτική αυτής της Κυβέρνησης: αλλά πιστεύουμε, άλλα υπογράψαμε και δεν κάνουμε τίποτα, γιατί είναι λογικό να γυρίζουμε και να κυνηγάμε την ουρά μας».
Τέλος, ο κ. Μπαργιώτας αναφέρθηκε στα βήματα που πρέπει να γίνουν εφεξής. Συγκεκριμένα, είπε «Ακούστηκε μια πολύ σημαντική πρόταση «Έξω από το μνημόνιο η υγεία». Προτείνετέ το να συμφωνήσουμε, αν θέλουμε να έχουμε συγκλίσεις. Χαράξτε μια πολιτική. Έξω από το μνημόνιο για την υγεία. Νομίζω ότι κανένας δεν θα τολμήσει να πει «όχι» στην Ελλάδα και νομίζω και στο εξωτερικό. Επίσης, χρειάζεται σύγχρονο μάνατζμεντ. Δεν υπάρχει κανένα σύστημα στον κόσμο που να λειτουργεί με «φυτευτούς» διευθυντές και διοικητές από τη διοίκηση. Είναι απαραίτητο να ανεξαρτητοποιηθούν τα νοσοκομεία και να λειτουργήσουν σαν αυτόνομοι οργανισμοί δημόσιοι, Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, μη κερδοσκοπικές εταιρίες του δημοσίου, μακριά από την ικανότητα του κάθε Υπουργού να μπαίνει και να «τσαλαβουτάει», όποτε θέλει και όπως θέλει. Επίσης, δεν υπάρχει πιθανότητα να υπάρξουν μονάδες λειτουργικές αν δεν ξαναδούμε και συζητήσουμε σοβαρά μια μεγάλη αναδιάταξη των δυνάμεων που έχουμε. Το εργασιακό καθεστώς επίσης, είναι απαρχαιωμένο. Το πρόβλημα είναι ότι δεν πάει κανένας στην Παθολογική της Άμφισσας που είναι κλειστή εδώ και έξι μήνες και με την ιδεοληψία μας δεν μπορούμε να πάρουμε κανέναν από την πόλη που έχει δεκαπέντε παθολόγους, για να λειτουργήσει η Κλινική. Το πρόβλημά μας είναι στους τρόπους. Έχουμε τους περισσότερους γιατρούς από οποιαδήποτε άλλη χώρα του ΟΟΣΑ και άδειο το σύστημα υγείας».
Ακολουθεί η απομαγνητοφώνηση της ομιλίας:
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΡΓΙΩΤΑΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Θα προσπαθήσω να πρωτοτυπήσω, κοινώς θα προσπαθήσω να μην ξεπεράσω τόσο πολύ τον χρόνο μου, όπως έκαναν όλοι οι άλλοι. Οφείλω να ομολογήσω ότι τα έχω καταφέρει για μια ακόμα φορά. Δεν ξέρω αν θα τα καταφέρω ξανά, αλλά, εν πάση περιπτώσει, θα προσπαθήσω.
Νομίζω ότι αυτές οι συζητήσεις που έγιναν και γίνονται με αφορμή και την ερώτηση του Ποταμιού και την ερώτηση του Κομμουνιστικού Κόμματος, αλλά και τη σημερινή αποτελούν μια καλή ευκαιρία για το αν θέλουμε να επισημάνουμε τις πολιτικές διαφορές μας, αλλά κυρίως τις πολιτικές συγκλίσεις, στον βαθμό που μπορούμε να το κάνουμε, και τα σημεία στα οποία συμφωνούμε.
Έτσι, λοιπόν, θα αποφύγω όσο μπορώ τους αντιπολιτευτικούς τόνους. Είναι πάρα πολύ εύκολο. Ας συμφωνήσουμε ότι το σύστημα υγείας βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση με τεράστια προβλήματα, όμοια των οποίων δεν αντιμετωπίστηκαν στο παρελθόν. Ας μην προσπαθήσουμε, λοιπόν, τουλάχιστον προς το παρόν, να πούμε ότι βελτιώνεται ή όχι. Το ζήτημα είναι ότι βρίσκεται σε μια πολύ-πολύ δύσκολη κατάσταση.
Έχω πει ξανά ότι η βασική αντίληψη για την ανάταξη –αν και δεν μου αρέσει η λέξη- του συστήματος υγείας είναι η λογική τού «γεμίζω το δοχείο με νερό». Έχω ένα δοχείο το οποίο λειτουργεί και ρίχνω και άλλους πόρους προσπαθώντας να το γεμίσω. Αυτή ήταν η βασική λογική για πολλά χρόνια και αυτή είναι και η λογική της Κυβέρνησης, η οποία εξαντλεί ουσιαστικά την κουβέντα στους διορισμούς, διορισμούς, διορισμούς. Αυτή είναι μια λογική η οποία δεν έχει τέρμα. Άλλωστε, προηγουμένως ο κ. Λαμπρούλης απέδειξε ότι πολύ εύκολα οι διορισμοί είναι μονίμως λίγοι και δεν είναι ποτέ αρκετοί.
Η αλήθεια, λοιπόν, ιστορικά είναι ότι αυτό το σύστημα για το οποίο μιλάμε και την ανάταξη του οποίου υποτίθεται ότι συζητάμε, δεν ήταν ποτέ σύστημα της προκοπής. Ήταν πάντα πολύ κατώτερο από τα λεφτά που κατανάλωνε, γιατί, ναι, υπάρχει κοινωνικό, αλλά και οικονομικό κόστος σε οποιοδήποτε σύστημα, είτε αυτό είναι παιδείας είτε υγείας είτε οποιοδήποτε άλλο, και υποχρέωση όλων και δη των προοδευτικών δυνάμεων μιας χώρας να κάνουν την καλύτερη δυνατή διαχείριση των χρημάτων, των πόρων, αν θέλετε, τους οποίους διαχειρίζονται.
Έτσι, λοιπόν, έχουμε ένα πολύ κακό σύστημα μέχρι το 2010 που παρήγαγε έως και το 25% του δημοσιονομικού ελλείμματος της χώρας. Μετά την κρίση έδωσε τη θέση του σε ένα εντελώς διαλυμένο σύστημα, γιατί ακριβώς φεύγοντας η σπατάλη από τις δομές του, φάνηκαν οι δομικές του αδυναμίες, για τις οποίες -κακά τα ψέματα- έγιναν πολύ λίγα, παρά τις κάποιες σημαντικές προσπάθειες που έγιναν, όπως ήταν ο ΕΟΠΥΥ. Στην πραγματικότητα η αντιμετώπιση της κρίσης ήταν η περίφημη θεωρία του λίπους: «Κόβω λεφτά και το σύστημα θα αυτορρυθμιστεί». Τα συστήματα δεν αυτορρυθμίζονται.
Έτσι, λοιπόν, φτάνουμε στο σήμερα που έχουμε ελάχιστη χρηματοδότηση. Όπως και να το κάνουμε, δεν φτάνει. Τα 200 εκατομμύρια πάνω, 100 εκατομμύρια παρά κάτω είναι αστεία πράγματα. Δεν φτάνουν.
Επίσης, έχουμε αναιμικούς προϋπολογισμούς οι οποίοι έχουν εξαντληθεί. Για παράδειγμα, τον προηγούμενο μήνα, πολλά νοσοκομεία είχαν ήδη δεσμεύσει και το 10% -την αναπροσαρμογή που υποτίθεται ότι θα ερχόταν, αλλά δεν είχε έρθει ακόμα, τουλάχιστον ήρθε την προηγούμενη εβδομάδα- και αφορούσε φάρμακα σε πολλά νοσοκομεία, είδη στο νοσοκομείο με δελτία αποστολής και χωρίς παραγγελίες. Έχει τελειώσει. Τα λεφτά τελειώνουν τώρα και αυτό είναι κάτι που θα γίνεται συνέχεια. Μπορεί η Κυβέρνηση να το σώσει και φέτος, αλλά αυτό είναι κάτι που θα συνεχίσει να γίνεται.
Επίσης, έχουμε και μια Κυβέρνηση η οποία, επιτρέψτε μου να πω, είναι λίγο-πολύ αμήχανη. Και είναι αμήχανη, γιατί έχει μια συγκεκριμένη ιδεολογία. Την λέει ο κ. Ξανθός υποστηρίζοντας ότι μεροληπτούμε υπέρ του δημοσίου. Όμως, εν πάση περιπτώσει, αυτό είναι κάτι που θα ξανασυζητήσουμε. Έχουμε συγκεκριμένες παρωπίδες και συγκεκριμένη αναφορά σε ένα σύστημα το οποίο θέλουμε να φτιάξουμε, ενώ ταυτόχρονα έχουμε υπογράψει ένα τρίτο μνημόνιο, το οποίο περιλαμβάνει όλες εκείνες τις ρυθμίσεις και δεσμεύσεις, τις οποίες το ίδιο Κόμμα πολεμούσε λυσσωδώς τα προηγούμενα χρόνια.
Και ως εκ του αποτελέσματος έχουμε μια πλήρη ακινησία. Κανείς δεν μπορεί να προχωρήσει προς τα πουθενά. Γι’ αυτό υπάρχει το βασικό conflict που υπάρχει σε όλη την πολιτική αυτής της Κυβέρνησης: αλλά πιστεύουμε, άλλα υπογράψαμε και δεν κάνουμε τίποτα, γιατί είναι λογικό να γυρίζουμε και να κυνηγάμε την ουρά μας.
Ακούστηκε μια πολύ σημαντική πρόταση εδώ και είναι χαρακτηριστικό του πόσο αμήχανη είναι η Κυβέρνηση, η οποία θα περίμενε κανείς ότι θα την πάλευε μιας και είναι μια κυβέρνηση της Αριστεράς: «Έξω από το μνημόνιο η υγεία», είπε ο κ. Κουτσούκος. Μέσα, λέω, εγώ. Συμφωνώ. Να το παλέψουμε. Προτείνετέ το. Δεν έχετε λεφτά. Να βρούμε με αυτόν τον τρόπο, αφού δεν μπορείτε να συζητήσετε άλλους. Προτείνετέ το να συμφωνήσουμε, αν θέλουμε να έχουμε συγκλίσεις. Βρείτε μια πολιτική. Χαράξτε μια πολιτική. Έξω από το μνημόνιο; Έξω από το μνημόνιο για την υγεία. Νομίζω ότι κανένας δεν θα τολμήσει να πει «όχι» στην Ελλάδα και νομίζω και στο εξωτερικό.
Ταιριάζει -πού είστε;- σε μια αμηχανία αν ορθώσουμε τας καρδίας και «περιμένουμε και σώσαμε 100 εκατομμύρια από δω και τα ρίξαμε εκεί, παίρνουμε από τη μία και κάνουμε την άλλη». Όμως, αυτό το πράγμα που έχετε να αντιμετωπίσετε είναι ένας Πίθος των Δαναΐδων γεμάτος τρύπες, τρύπες από χρόνια, με τεράστια προβλήματα δομικά, τα οποία δεν τα αναφέρετε καν, δεν τα βάζετε στην ανάλυσή σας ουσιαστικά, μιας και το πρώτο και μόνιμο είναι οι διορισμοί. «Θα κάνουμε διορισμούς».
«Θα κάνω διορισμούς, θα κάνω διορισμούς». Κάντε διορισμούς, αλλά το πραγματικό έλλειμμα του ΕΣΥ ήταν και είναι κληρονομιά. Είναι εγγενής και συγγενής η αμαρτία του συστήματος, η διοικητική του αδυναμία, η οποία πάει πίσω, είναι βαθύτατη και δεν είναι αναστρέψιμη στους όρους που γίνεται όσο ο παλαιοκομματισμός και η κομματοκρατία εξακολουθούν να παίζουν μεγάλο ρόλο. Η αντίληψη ότι μία φωτισμένη ομάδα στελεχών, ηθικών αυτήν τη φορά, θα μπορέσει να διοικήσει εκατόν πενήντα νοσοκομεία από την Αθήνα με αποτελεσματικό τρόπο, είναι γραφική.
Είπα ψέματα, κύριε Πρόεδρε, χρειάζομαι κι άλλο χρόνο.
Είναι πραγματικά γραφική ως αντίληψη. Χρειάζεται σύγχρονο μάνατζμεντ. Το σύγχρονο μάνατζμεντ ξέρουμε καλά τι είναι. Αν κοιτάξουμε λίγο έξω από τα σύνορά μας, δεν υπάρχει κανένα σύστημα στον κόσμο που να λειτουργεί με «φυτευτούς» διευθυντές και διοικητές από τη διοίκηση. Δεν υπάρχει κανένα σύστημα στον κόσμο που να έχει τόσους απολυμένους, τόσο ελεύθερους τους γιατρούς να κάνουν ό,τι γουστάρουν στο σύστημα. Και να δεν τα ανατάξουμε αυτά, δεν κάνουμε τίποτα, όσους διορισμούς και να κάνουμε.
Είναι, λοιπόν, απαραίτητο να ανεξαρτητοποιηθούν τα νοσοκομεία και να λειτουργήσουν σαν αυτόνομοι οργανισμοί δημόσιοι, Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, μη κερδοσκοπικές εταιρίες του δημοσίου, μακριά από την ικανότητα του κάθε Υπουργού να μπαίνει και να «τσαλαβουτάει» όποτε θέλει και όπως θέλει. Αυτό είναι ένα διαχρονικό πρόβλημα που πρέπει να αλλάξει.
Χρειάζεται και μια μεγάλη αναδιάταξη δυνάμεων. Έχω πει και άλλες φορές, δεν αμφιβάλω ότι θέλετε να διορίσετε όχι τέσσερις χιλιάδες, που σέρνονται από την εποχή του κ. Μητσοτάκη και δεν διορίζονται για εγγενείς λόγους του δημοσίου -θα αναγνωρίσω όχι μόνον για λόγους ελλείψεων κονδυλίων- αλλά και οκτώ χιλιάδες κάντε. Ο ρυθμός των αποχωρήσεων είναι τέτοιος, που μέσα στο μνημόνιο δεν πρόκειται ποτέ να πλησιάσουμε ούτε στο 50% του προσωπικού που έχει αποχωρήσει.
Δεν υπάρχει πιθανότητα να υπάρξουν μονάδες λειτουργικές αν δεν ξαναδούμε από την αρχή πράγματα όπως πέντε ομοειδής κλινικές στο τάδε νοσοκομείο, αν δεν δούμε και δεν συζητήσουμε σοβαρά μια μεγάλη αναδιάταξη των δυνάμεων που έχουμε, με βάση αυτό που έχουμε και αυτό που μπορούμε να συντηρήσουμε.
Έχω πει και άλλη φορά ότι αν δεν το κάνουμε τώρα σύντομα, εκτός από τους διορισμούς και τα κενά του προσωπικού υπάρχουν και κάτι κτήρια εδώ παρά πέρα στη Βασιλίσσης Σοφίας που έχουν αρχίσει να πέφτουν, υπάρχουν μηχανήματα που χάλασαν και χαλάνε διαρκώς –λογικά, γιατί είναι έξω από τη χρήσιμη διάρκεια ζωής τους- και επειδή δεν μπορούμε να αντλήσουμε κεφάλαια από πουθενά, δεν μπορούμε να αντλήσουμε λόγω μνημονίου, λόγω ιδεοληψίας από τον ιδιωτικό τομέα, από επενδύσεις δηλαδή δευτερεύουσες.
Άρα, μένουμε και κοιτάμε ένα σύστημα που καταρρέει και προσποιούμαστε ότι το φτιάχνουμε. Δεν φτιάχνουμε τίποτα, απλώς γυρίζουμε γύρω-γύρω από το πρόβλημα και βουλώνουμε στο Πιθάρι των Δαναΐδων με το δάχτυλο τη μία τρύπα και τρέχει περισσότερο από την άλλη. Δεν πρόκειται να αντιμετωπιστεί.
Πρέπει να τα συζητήσουμε αυτά. Είμαστε υπέρ του δημόσιου συστήματος. Και εμείς είμαστε υπέρ του δημόσιου συστήματος, κύριε Υπουργέ. Μόνο που νομίζουμε ότι δημόσιο σύστημα είναι το σύστημα στο οποίο τα δημόσια ταμεία καλύπτουν τις ανάγκες υγείας του πληθυσμού, ανεξάρτητα αν οι δομές υγείας είναι κρατικές ή ιδιωτικές. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί οι εθνικοί πόροι, ένα μεγάλο ιδιωτικό νοσοκομείο που δουλεύουν Έλληνες, λειτουργεί από Έλληνες γιατρούς, με Έλληνες νοσηλευτές και έχουν επενδυθεί ελληνικά λεφτά δεν είναι εθνικός πόρος και πρέπει να κλείσει ή να εξοβελιστεί. Πραγματικά δεν το καταλαβαίνω.
Αλλά εν πάση περιπτώσει, αυτό είναι μια νοοτροπία η οποία είναι δεδομένη και η οποία μας φέρνει δυστυχώς απέναντι. Δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε σε βασικά πράγματα, γιατί έχουμε μια βασική ιδεοληπτική διαφορά, γιατί δεν είναι ιδεολογική. Δεν μπορεί να γίνει κρατικό το ελληνικό σύστημα υγείας, για τον απλούστατο λόγο ότι το 50% των πόρων του και των πληρωμών του έχει επενδυθεί, αναπτύσσεται και κατευθύνεται στον ιδιωτικό τομέα. Δεν πρόκειται να αλλάξει τώρα κοντά εκτός εάν…
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σπυρίδων Λυκούδης): Κύριε Μπαργιώτα, τελειώστε παρακαλώ.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΡΓΙΩΤΑΣ: Τελειώνω.
Θέλω απλώς να κάνω δύο παρατηρήσεις. Η μία είναι ότι πρέπει να δούμε το εργασιακό καθεστώς επίσης, το οποίο είναι απαρχαιωμένο. Δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο με αυτόν τον τρόπο. Και δυστυχώς ακούω πάλι αυτήν την άγονη συζήτηση, αν θα είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης όλοι οι γιατροί σε όλο το σύστημα, λες κι αυτό είναι το πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι ότι δεν πάει κανένας στην Παθολογική της Άμφισσας που είναι κλειστή εδώ και έξι μήνες και με την ιδεοληψία μας δεν μπορούμε να πάρουμε κανέναν από την πόλη που έχει δεκαπέντε παθολόγους, για να λειτουργήσει η Κλινική. Εκεί είναι το πρόβλημά μας. Το πρόβλημά μας είναι στους τρόπους. Έχουμε τους περισσότερους γιατρούς από οποιαδήποτε άλλη χώρα του ΟΟΣΑ και άδειο το σύστημα υγείας. Και θα συνεχίσουμε να το έχουμε άδειο.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σπυρίδων Λυκούδης): Κύριε Μπαργιώτα, τελειώσαμε.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΡΓΙΩΤΑΣ: Μια κουβέντα μόνο. Ένα δευτερόλεπτο.
Θέλω να κάνω μόνο ένα σχόλιο και τελειώνω με αυτό –κλείνω, κύριε Πρόεδρε-, επειδή ακούστηκε πάλι αυτό το περίφημο σύστημα της Πορτογαλίας, που θα το αντιγράψουμε, λέει, και θα το φέρουμε στην Ελλάδα. Να πω μόνο με δυο λόγια, γιατί δεν θα μπορέσουμε να το κάνουμε, ανεξάρτητα από το τι ετοιμάζει η Κυβέρνηση για την πρωτοβάθμια υγεία. Θα το δούμε, όταν θα κατατεθεί πλήρως.
Τι έχει η Πορτογαλία που δεν έχει η Ελλάδα; Η Πορτογαλία έχει ένα σύστημα υγείας πιστοποιημένο. Όλες της οι δομές είναι πιστοποιημένες και τα διοικητικά και τα ιατρικά τμήματα. Τι άλλο έχει η Πορτογαλία που δεν έχει η Ελλάδα; Μια πολιτική που εφαρμόζεται από την έναρξη της κρίσης με πολιτική συμφωνία των μεγάλων πολιτικών δυνάμεων. Τι τρίτο δεν έχει; Ιδεοληψίες. Στην Πορτογαλία χριστιανοδημοκράτες, σοσιαλδημοκράτες και ένα μέρος της Αριστεράς συμφώνησαν ότι κάτω από ένα εισόδημα δεν πληρώνει κανείς τίποτα κι από εκεί και πέρα έχει κλιμακούμενες χρεώσεις, από τις οποίες αντλήθηκαν οι πόροι, για να γίνει αυτό. Εδώ έχουμε ιδεοληψίες όπου καταργήσαμε το 5ευρω από όλους, με λογικές απίθανες. Αυτά τα πράγματα που έχει η Πορτογαλία, η Ελλάδα δυσκολεύεται να τα αποκτήσει και επειδή δεν μπορεί να τα αποκτήσει, δεν μπορεί δυστυχώς να αντιγράψει την κάποτε φτωχότερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σας ευχαριστώ για την ανοχή σας.