Ο διχασμός είναι μια πρακτική που έχει κοστίσει πολύ στον ελληνισμό.
Από τα αρχαία ακόμα χρόνια, οι Έλληνες έχουμε την τάση να διχαζόμαστε με απόλυτο τρόπο, αδυνατώντας τις περισσότερες φορές να επιλύσουμε με συναινετικό τρόπο τις διαφορές μας. Αθηναίοι και Σπαρτιάτες, Εικονολάτρες και Εικονομάχοι, Καποδιστριακοί και Μαυρομιχαλαίοι, Βασιλικοί και Βενιζελικοί, Δεξιοί και Αριστεροί, Μνημονιακοί και Αντιμνημονιακοί, Αγανακτισμένοι και «Προδότες», Φοροφυγάδες και «Φοροφαγάδες»…, έχει η ιστορία μας μπόλικους διχασμούς να επιδείξει. Είναι λένε στο “DNA” μας: Βαλκάνιοι και Μεσογειακοί γαρ!
Υπάρχει ωστόσο ένας διχασμός που είναι απαραίτητο να επισυμβεί. Ένας χρήσιμος διχασμός. Ο διχασμός ανάμεσα στον καλό και τον κακό μας εαυτό. Κι αυτό επειδή τα περισσότερα στοιχεία που οδήγησαν στους θριάμβους αλλά και τις καταστροφές του ελληνισμού, συχνά ενυπάρχουν ταυτόχρονα στα ίδια άτομα: αποτελούν μέρος του καθενός μας. Μέσα στους περισσότερους από εμάς ενυπάρχει ο αγωνιστής και ο «βολεψάκιας». Αυτός που αναγνωρίζει την αξία του άλλου κι αυτός που προτιμά να μην τη βλέπει. Ο νόμιμος και τυπικός – ο παράνομος και παράτυπος. Αυτός που χαίρεται κι αυτός που φθονεί την πρόοδο των τριγύρω του. Ο δίκαιος κι ο άδικος!
Το ποιος από τους δύο εαυτούς βγαίνει κάθε φορά στην επιφάνεια, εξαρτάται συχνά από τις συνθήκες της κάθε εποχής. Σε συνθήκες άνεσης κι εύκολων δανεικών επικρατεί η βόλεψη. Στις δύσκολες συνθήκες επικρατεί ο αγώνας. Έτσι, η Ελλάδα διαχρονικά βρίσκεται στο καθεστώς ενός μόνιμου εκκρεμούς, μεταξύ της παρακμής και του μεγαλείου. Κι όταν κάποτε η παρακμή κρατά πολύ, τίθενται σε λειτουργία τα συλλογικά μας αντανακλαστικά, που φέρνουν στην επιφάνεια τα καλά χαρακτηριστικά του καθενός μας. Χαρακτηριστικά που εύκολα μας ξαναβάζουν σε τροχιά προκοπής και προόδου, επιβεβαιώνοντας το κλισέ της Ελλάδας που ποτέ δεν πεθαίνει! Γι’ αυτή τη μετάβαση όμως είναι απαραίτητη μια σχετικά δυσάρεστη αλλά και λυτρωτική διαδικασία: η διαδικασία της εθνικής μας αυτοκριτικής. Το να κατηγορούμε τους άλλους είναι πάντα ευκολότερο. Η αυτοκριτική όμως πονάει!
Όλοι μας όμως ξέρουμε κατά βάθος, πως είναι άδικο να αμείβονται άνισα δύο άνθρωποι που έκαναν τον ίδιο κόπο στη ζωή τους. Όλοι μας ξέρουμε πως είναι άδικο να αφαιρείς χρήματα από τον έναν και να τα δίνεις στον άλλον, αν αυτός δεν αντιμετωπίζει πραγματικό πρόβλημα φτώχειας. Όλοι μας ξέρουμε πως την κάθε θέση πρέπει να καταλαμβάνει ο καλύτερος και καταλληλότερος γι’ αυτήν. Όλοι ξέρουμε πως δεν είναι σώφρον να δανείζεσαι για να πας διακοπές, όταν η τσέπη σου δεν τις αντέχει. Όλοι ξέρουμε πως δεν είναι δυνατόν να προάγονται άπαντεςμε τον ίδιο ρυθμό, χωρίς κάποιου είδους ανταγωνιστική διαδικασία. Ωστόσο, τις εύκολες εποχές, τις εποχές που τα δανεικά ήταν φθηνά, που τα ευρωπαϊκά πακέτα έρεαν άφθονα, που ο διορισμός στο δημόσιο και οι ευνοϊκές μετατάξεις ήταν μια ψήφος δρόμος, που η παρατυπία και η παρανομία έμενε προκλητικά ατιμώρητη, οι περισσότεροι από εμάς έβγαλαν στην επιφάνεια τον κακό τους εαυτό. Και κάπως έτσι η χώρα γέμισε με νόμους και τροπολογίες υπέρ πολιτικά ισχυρών ομάδων, με επιδόματα και ρυθμίσεις που πληρώνουν φτωχοί κι απολαμβάνουν πλούσιοι, με κόκκινα δάνεια, με υπηρεσίες άλλες με υπεράριθμους και άλλες με λιγότερους απ’ όσους χρειάζονται, με προϊστάμενους χωρίς υφιστάμενους, με Στρατηγούς περισσότερους απ’ όσους έχουν οι ΗΠΑ… Γέμισε με πανεπιστήμια όπου οι Καθηγητές εκλέγουν τα παιδιά τους και με γειτονιές όπου οι «Ρουβίκωνες» κάνουν έλεγχο σε αστυνομικούς! Κι όλα αυτά με την ανοχή ή και την ενεργό συμμετοχή του πολιτικού συστήματος, όχι μόνο του παρόντος αλλά και του χθεσινού και προχθεσινού παρελθόντος. Και είναι φυσικό ο κακός μας εαυτός να επιλέγει τον κακό πολιτικό για την εκπροσώπησή του! Να επιλέγει τον πολιτικό που τον βολεύει και τον εξυπηρετεί, γνωρίζοντας εντούτοις πως έτσι μπορεί να αδικεί κάποιον άλλον. Και κάπως έτσι έρχεται η ώρα που ο Έλληνας ξυπνά και ξαναπαίρνει μπροστά. Έρχεται η ώρα που αντιλαμβάνεται πως ο τρόπος που συνήθισε να κάνει τα πράγματα έφτασε στα όριά του. Που αναγνωρίζει πως δεν έχει νόημα απλώς να διεκδικείς κομμάτι μιας όλο και μειούμενης πίτας, αλλά επείγει να δημιουργηθούν νέες δουλειές, να αυξηθεί η παραγωγή, να κυριεύσει η αξιοκρατία. Και βγάζει στην επιφάνεια τον καλό του εαυτό. Ψηφίζει τον χρήσιμο αντί του ευχάριστου. Διεκδικεί να πάει σ’ ένα καλύτερο αύριο κι όχι απλά να επιστρέψει στο μέτριο χθες. Κι είναι εντυπωσιακό πόσο γρήγορα κι αποτελεσματικά γίνεται αυτό, όταν ο Έλληνας πιστεύει στις δυνάμεις του και βάζει στην άκρη τον κακό του εαυτό.
Αντί των συνηθισμένων ευχών λοιπόν για το νέο έτος, θέλω να ευχηθώ σε όλους μας τον διχασμό με τον κακό μας εαυτό. Και είμαι βέβαιος πως αν οι περισσότεροι απ’ όσους διαβάζουν αυτό το άρθρο κάνουν ακριβώς αυτό, η χώρα μας θα είναι σύντομα μια πολύ πιο πλούσια και πιο δίκαιη χώρα. (Ξέρω πως είναι πολλοί που τώρα σκέφτονται: δεν γίνονται αυτά στην Ελλάδα – ο Έλληνας δεν αλλάζει. Η ιστορία όμως τους διαψεύδει). Ανήκω σε αυτούς που πιστεύουν ότι στο τέλος της ημέρας, πάντα η αρετή και η αλήθεια κυριαρχούν. Αν δεν το πίστευα, δεν θα ασχολούμουν με την πολιτική. Καλή και δημιουργική χρονιά λοιπόν σε όλους! Και σας υπόσχομαι πως με λίγη προσπάθεια, λίγη νοικοκυροσύνη και κυρίως με πολλές νέες δουλειές, οι Έλληνες θα αποκτήσουμε σύντομα τη χώρα που μας αξίζει.
Από τον Γ. Καραβάνα*
*Ο Γιώργος Καραβάνας είναι μορ. βιολόγος και στέλεχος της ΝΔ