Το ΕΣΥ «χτυπημένο» από την υποχρηματοδότηση, την υποστελέχωση και την χρόνια αποεπένδυσηβρίσκεται σε κρίσιμο σημείο. Οι υγειονομικές υπηρεσίες αντέχουν χάρη στην αυταπάρνηση των εργαζομένων. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επιβεβαίωσε την προτίμησή της σε ένα υπερσυγκεντρωτικό, κρατικιστικό μοντέλο, ακυρώνοντας στην πράξη την αυτονομία του ΕΟΠΠΥ και υποβαθμίζοντας τις Υ.ΠΕ στο ρόλο διεκπεραιωτή εγγραφών. Η επιμονή, παράλληλα, σε ένα πελατειακό σύστημα επιλογής στελεχών για τη διοίκηση των νοσοκομείων και η διατήρηση ενός απαρχαιωμένου, γραφειοκρατικού διοικητικού μοντέλου αποτελεί συνταγή αποτυχίας. Ενώ η ηλεκτρονική συνταγογράφηση είχε εξαρχής σχεδιαστεί ως αποκλειστικά ψηφιακή εφαρμογή, δέκα σχεδόν χρόνια μετά ο ΕΟΠΠΥ δυσκολεύεται να διαχειριστεί τον όγκο των εκτυπώσεων που συγκεντρώνει από όλη την Ελλάδα. Χαρτούρα, ασυμβατότητες συστημάτων, ατελείς εφαρμογές, τρομακτικές ελλείψεις στην αρχειοθέτηση και τη διακίνηση ιατρικής πληροφορίας συνθέτουν ένα χάος. Την ίδια στιγμή, η καθήλωση της φαρμακευτικής δαπάνης στα επίπεδα του 2000, δεδομένου ότι δεν συνοδεύτηκε από μεταρρυθμίσεις, οδήγησε σε μετακύληση σημαντικού μέρους του κόστους στον ασθενή.
Η ίδρυση του ΕΟΠΠΥ, ο νόμος για το ΠΕΔΥ, η συνταγογράφηση ήταν έργα ΠΑΣΟΚ. Η κυβέρνησηΣΥΡΙΖΑ δημιούργησε θνησιγενείς ΤοΜΥ. Σπατάλησε πολύτιμους πόρους για ακόμα περισσότερα ιατρεία, κατά προτεραιότητα μάλιστα σε αστικές περιοχές με υπερσυγκέντρωση ιατρικών υπηρεσιών. Επιχείρησε ουσιαστικά να στήσει ένα κρατικό δίκτυο υπό τον απόλυτο έλεγχο του υπουργείου, αγνοώντας την πραγματικότητα και τις σύγχρονες ανάγκες. Και σε μια επίδειξη άκαμπτου κρατισμού απέκλεισε από την πρωτοβάθμια όχι μόνο τους ιδιώτες, αλλά και την αυτοδιοίκηση. Μετά το Βατερλώ των προκηρύξεων και παρά τους εκβιασμούς και τις παράνομες, αναγκαστικές μετακινήσεις γιατρών από Κέντρα Υγείας σε ΤοΜΥ, σήμερα για 11 εκατομμύρια πολίτες υπάρχουν μόνο περίπου 950 οικογενειακοί γιατροί. Η ένταξη σε ενιαίο δίκτυο όλων των υποδομών της πρωτοβάθμιας -κρατικών, αυτοδιοικητικών, ιδιωτικών- υπό τον έλεγχο του ΕΟΠΠΥ είναι η μόνη εφικτή λύση.
Η ΝΔ διαμορφώνει μια αντίληψη απελευθέρωσης της αγοράς υγείας που, όπως περιγράφεται, υπονομεύει τον δημόσιο χαρακτήρα του συστήματος και αναιρεί την αρχή της καθολικής κάλυψης. Η δημιουργία συστημάτων περίθαλψης πολλαπλών ταχυτήτων είναι ορατή. Είτε λόγω της αντικειμενικής αδυναμίας να στηριχθεί ένα αμιγώς κρατικό σύστημα, όπως το ονειρεύεται η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, είτε λόγω της επιλεκτικής ενίσχυσης ιδιωτικών δομών από τη ΝΔ, το ΕΣΥ κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα σύστημα προνοιακής μορφής. Υποβαθμισμένο σύστημα, δηλαδή, για τους φτωχούς και τους αδύναμους. Είμαστε απέναντι σε τέτοιες προοπτικές.
Το ΕΣΥ φέρει τη σφραγίδα του ΠΑΣΟΚ. Το οραματίστηκε, το σχεδίασε και το ανέπτυξε επενδύοντας διαρκώς. Σήμερα χρειάζεται δομικές αλλαγές. Το Κίνημα Αλλαγής έχει καταθέσει ολοκληρωμένη πρόταση. Σταχυολογώ τα βασικότερα σημεία από το «Σχέδιο Ελλάδα»: